W ciągu ostatnich kilku lat powstało wiele biomedycznych podejść do opóźniania procesu starzenia. Faktem jest, że tylko ok. 25% zmian w długości życia człowieka wynika z predyspozycji genetycznych a reszta to skutek jego zachowania i oddziaływań środowiskowych. Wypadkową starzenia się komórki jest skracanie telomerów. Telomery, znajdują się na końcach chromosomów i chronią materiał genetyczny w trakcie replikacji, niestety z każdym kolejnym podziałem skracają się. Właściwość ta sprawia, że nazywane są licznikiem podziałów, ponieważ warunkują ich możliwą liczbę, czyli tzw. limit Hayflicka.
Z każdym rokiem prowadzone są aktualizacje i innowacje badań. Niektóre z nich są nader obiecujące w odwróceniu ogólnych aspektów starzenia się. Jednak mimo ogromnego postępu do tej pory dowody na to, że starzenie się systemowe można odwrócić, nie zostały oficjalnie poparte określeniami wieku epigenetycznego , które mogą obecnie stanowić proste, ale przekonujące wskazanie wieku biologicznego (miara biologicznej dojrzałości organizmu, czyli porównanie funkcji naszego ciała ze średnią możliwości i zdrowia dla danego wieku), a nie chronologicznego (ilość lat i dni od momentu narodzin tzn., że nie mówi, jak jesteśmy starzy).
Biologiczny wiek określa nasze zdrowie i ostatecznie długość życia. Powinna to być zatem właściwa liczba świeczek, odpalana na tortach urodzinowych. Cieszy mnie natomiast to, że wchodzimy w erę smart-agingu. Może w przyszłości rozwinięcie umiejętności kontroli wieku biologicznego pozwoli nam zapalać ich mniej na kolejnym torcie, niż było na poprzednim.
Aktualnie i oficjalnie nie istnieje jeszcze, żaden sprawdzony sposób, żeby zatrzymać młodość. Z niektórych badań wynika jednak, że spowalnianie procesu starzenia staje się możliwe. Otrzymane wyniki to dopiero wstępne ustalenia i zaproszenie do dalszych prac badawczych. Poniżej najciekawsze odkrycia naukowe mające na celu opóźniać starzenie.
1. Senolityki.
Trwają obiecujące badaniach nad spowalnianiem, a nawet cofaniem procesów starzenia. Senolityki to grupa substancji leczniczych wybiórczo eliminujące tzw. starzejące się komórki. Dostępne badania i teorie wskazują, że komórki te są odporne na apoptozę i kumulują się w miejscach przyczynowych wielu przewlekłych zaburzeń i chorób. Skutkuje to uwalnianiem się cytokin prozapalnych, chemokin i proteaz uszkadzających tkanki. Niepokojące jest zjawisko wrodzonej odporności starzejących się komórek na te czynniki. Ulegające wraz z wiekiem starzeniu się komórki również podlegają przemianom metabolicznym, tj. zmniejszonemu wykorzystaniu kwasów tłuszczowych, zwiększonej glikolizie i zwiększonemu wytwarzaniu reaktywnych form tlenu, które mogą wpływać na inne komórki, a nawet rozprzestrzeniać proces starzenia. Zidentyfikowano pewne związki, które zapobiegają lub spowalniają postęp starzenia lub niektórych jego cech tzw. senostatyki. Terapie senolityczne i senostatyczne są skuteczne in vivo, ale mają również działania niepożądane, zależne od dawki, skutki uboczne.
Leki senolityczne (np. dasatinib, kwercetyna, fisetin, navitoclax) mają zdolność przejściowego wyłączania kompetencji obrony przed apoptozą. Kumulacja starzejących się komórek zajmuje tygodnie, dlatego ordynuje się sporadyczne podawanie substancji aktywnych, co ma na celu zmniejszenie prawdopodobieństwa działań niepożądanych. Jak to wpłynie na organizmy, przekonamy się w kolejnych latach.
Więcej w podcast https://www.youtube.com/
2. Eksperymentalna szczepionka przeciw starzeniu się.
Źródło: https://www.doz.pl/
Szczepionka opracowana przez naukowców z Japonii skutecznie przedłużyła życie myszy i odwróciła oznaki niektórych chorób pojawiających się wraz z wiekiem. Skierowana jest przeciw starzejącym się komórkom organizmu, które przestały się już namnażać, ale nie ulegają apoptozie (zaprogramowanej śmierci) i nie umierają. Wraz z tykającym zegarem biologicznym takich komórek jest coraz więcej i nasz układ odpornościowy usuwa je z coraz mniejszą wydajnością. Jest to spory problem, ponieważ starzejące się komórki uwalniają związki wywołujące stan zapalny, który uszkadza znajdujące się w ich sąsiedztwie zdrowe komórki. Skutkiem tego działania jest starzenie się.
Z punktu widzenia medycznego szczepienia mają za zadanie ochronę przed ciężkim przebiegiem choroby oraz powstaniem groźnych powikłań. Mają przygotować organizm na ewentualne przyszłe ataki chorób zakaźnych, zarówno wirusowych, jak i bakteryjnych. Antygeny zawarte w szczepionce mają za zadanie stymulować układ immunologiczny w celu utworzenia pamięci immunologicznej. Antygeny pobudzają układ odpornościowy w celu wytworzenia przeciwciał oraz innych elementów układu immunologicznego. Układ immunologiczny musi rozpoznać antygen jako obcą cząsteczkę. Działanie takie ma prowadzić do rozwoju odporności lub/i jej wzmocnienia przeciwko danej bakterii czy wirusowi.
Na chwilę obecną japońscy naukowcy opracowali system skupiający się na razie na jednym typie komórek, znajdujących się w śródbłonku naczyniowym, wyścielających wnętrze naczyń krwionośnych. W pierwszym kroku sprawdzili białka określone jako GPNMB, które występowały w dużej ilości.
Chcieli sprawdzić, czy usunięcie komórek zawierających to białko zmniejszy gęstość płytek miażdżycowych. Wykorzystując mysi model miażdżycy, z którego usunęli wspomniane komórki za pomocą modyfikacji genetycznej uzyskali zmniejszenie blaszki miażdżycowej w mysich tętnicach.
Opracowana szczepionka peptydowa została ukierunkowana na segmenty sekwencji białkowej. Oznacza to w praktyce, że po jej iniekcji układ odpornościowy gryzoni zaczął wytwarzać przeciwciała przeciwko cząsteczkom białka GPNMB. Przeciwciała te z kolei przylegały do białka i oznaczały komórki, które powinny zostać usunięte z organizmu.
Jednocześnie zbadali wpływ szczepionki na ogólne oznaki starzenia – zaszczepili myszy w średnim wieku (nieco ponad roczne) i kilka miesięcy później przetestowali ich fizjologię i fizyczność. Zauważyli, że były one zdecydowanie szybsze i bardziej zwinne od myszy, które otrzymały placebo. W wyniku dalszej analizy zauważono, że zaszczepione myszy żyły nieco dłużej niż pozostałe.
Upłynie, zapewne jeszcze dużo czasu, nim szczepionka trafi do badań klinicznych na ludziach, gdyż nie wiadomo w jakie podtypy komórek trzeba celować, by skutecznie zahamować procesy starzenia się organizmów ludzkich.
3. Metformina lek z bogatą perspektywą.
Naukowcy twierdzą, że stosowana w leczeniu cukrzycy metformina może przedłużyć ludzkie życie nawet do 120 lat. Wierzą bowiem, że za pomocą leku uda się zahamować proces starzenia i tym sposobem wydłużyć ludzkie życie.
Badania wykonane na myszach laboratoryjnych, przedłużyło im życie o 40%. Gryzonie, którym podawano metmorfinę miały również mocniejsze kości.
Działanie metforminy polega na zwiększaniu liczby cząsteczek tlenu dostarczanych do komórek, przyczynia się to do wzrostu ich żywotności. Starzenie się komórek jest bezpośrednią przyczyną starzenia się całego organizmu. Stare komórki zaczynają wydzielać cytokiny prozapalne, powodujące przewlekłe stany zapalne, które są przyczyną chorób neuregegeneracyjnych i metabolicznych np. cukrzycy typu 2, miażdżycy, nowotworów czy choroby Alzheimera.
Poszukiwania substancji, która leczyłaby nie tylko choroby dotykające ludzi starszych, ale hamowałaby proces starzenia się, trwają już od wielu lat. Przełomem ma być właśnie jest metformina. Wstępne badania mają potwierdzić czy ludzie zażywający ten lek w wieku 70–80 lat zachowają kondycję 50-latków i dożyją w zdrowiu nawet 120 lat.
Potwierdzenie tej tezy mają dać badania kliniczne TAME (Targeting Ageing with Metformin), trwające już kilka lat, bo od 2016 roku w Stanach Zjednoczonych. Badacze mają nadzieję, że lek będzie w stanie spowolnić proces starzenia się a przede wszystkim zahamować choroby.
Koktajl trzech substancji
Innowacją jest rok badań na razie dziewięciu zdrowych ochotników, którzy przyjmowali koktajl trzech substancji – hormonu wzrostu i dwóch leków na cukrzycę. Pod koniec prac badawczych odnotowano u uczestników średnie cofnięcie się wieku epigenetycznego o 2,5 roku. Pozytywne zmiany zaobserwowano także w pracy układu odpornościowego. Wyniki badań budzą wielkie nadzieje na możliwość pokonania procesów starzenia wraz z rozwojem nauki. Problemem jest bardzo mała liczba uczestników badania. Twórcy artykułu naukowego ostrzegają, że otrzymane wyniki to dopiero wstępne ustalenia.
4. Aquastymulatory
To preparaty stanowiące odpowiedź na pojawiające się problemy skóry. To najnowszej generacji, głęboko rewitalizujące biostymulatory na bazie dwóch rodzajów kwasu hialuronowego (20 mg/ml, 1x1ml i 21 mg/ml, 1x1ml). To zabiegi hybrydowe dedykowane do silnego wygładzania naskórkowych zmarszczek, detoksykacji i zagęszczania struktury skóry oraz kondycjonowania i remodelingu struktur tkankowych wymagających odnowy i nawilżenia dzięki autorskiej technice implantacji. Są receptą dla zadbanej, wypielęgnowanej i odpowiednio stymulowanej skóry. Bo jakość skóry zgodnie z trendem smart-aging to wizytówka każdej kobiety i absolutna podstawa dobrego wyglądu.
Preparaty z grupy aquastymulatorów dzięki odpowiedniej technice podania, działają jak szczepionka uodparniająca skórę na niekorzystne warunki atmosferyczne, czynniki związane z technizacją życia, fotostarzeniem czy postępującym z wiekiem procesem starzenia. Gwarantują wysoką odporność na stres oksydacyjny i przyczyniają się do wzrostu keratynocytów i fbroblastów oraz kompleksowo wpływają przede wszystkim wspierająco na metabolizm komórkowy skóry.
Badania wskazały, że niskocząsteczkowy, nieusieciowany kwas hialuronowy wykazuje właściwości stymulacji aktywność komórkową, przyczyniając się tym samym do wsparcia macierzy zewnątrzkomórkowej, co wskazuje na skuteczną terapię przeciwstarzeniową i odmładzającą. Natomiast wysokocząsteczkowy kwas hialuronowy, wykazuje właściwości przeciwutleniające oraz wpływa na swoiste rusztowanie skóry (wytrzymałą strukturę, której właśnie spoiwem jest kwas hialuronowy).
Aquastymulatory to izotoniczne, biodegradowalne produkty biorewitalizujące na bazie dwóch rodzajów kwasu hialuronowego przeznaczone do hybrydowych zabiegów iniekcji z wykorzystaniem igły i kaniuli w głębsze warstwy skóry. Są transparentnymi i niepirogennymi hydrożelami o właściwościach silnie nawilżających, antyoksydacyjnych, remodelujących i odmładzających.
5. Wlewy dożylne jako nowy lek na opóźnianie choroby Alzheimera
Amerykańska FDA zatwierdziła preparat o nazwie Aduhelm (Aducanumab) jako lek, który ma opóźniać rozwój choroby Alzheimera (czyli dolegliwość dotycząca zwyrodnienia układu nerwowego (neurodegeneracyjna) powodująca ogólne otępienie. Powoduje uszkodzenia w korze mózgowej, co w konsekwencji prowadzi do kłopotów z mową, pamięcią czy myśleniem). Substancja należy do przeciwciał monoklonalnych, podaje się ją dożylnie co kilka tygodni.
Decyzja FDA budzi spore kontrowersje z uwagi na negatywną opinię wydaną przez Europejską Agencję Leków. Jest to nowy i jak na razie pierwszy środek do stosowania w tym schorzeniu od prawie dwóch dekad. Lek ma działać na przyczynę powstawania choroby – złogi nieprawidłowych białek w mózgu, a nie tylko łagodzić objawy.
Związek aducanumab w badaniach klinicznych, istotnie zmniejszał liczbę szkodliwych płytek w mózgach chorych. Usuwa on lepkie złogi białka o nazwie amyloidu beta, który znajduje się w mózgach pacjentów na wczesnych stadiach choroby. Zahamowane gromadzenie się tego białka ma skutkować zatrzymaniem procesów niszczenia mózgu, nie doprowadzając do objawów otępienia oraz zaburzeń funkcji poznawczych.
6. Gerontogeny – geny starzenia
Pojawiła się szansa odwrócenia uzależnionego od czasu pogorszenia stanu struktur komórkowych (czyli starzenia się), uszkodzeń DNA i zmian epigenetycznych (modyfikacji tempa, w jakim geny są przekształcane w białka pod wpływem środowiska), które są jednymi z głównych przyczyn procesów starzenia. Gerontogeny odpowiedzialne są również za odporność organizmu na zakażenia bakteryjne i kontrolę intensywności reakcji zapalnej. Zaliczane są również do nich geny, które regulują produkcję receptorów insuliny i czynników do niej podobnych – pod wpływem diety zawierającej cukier. Dla starzenia się ważne są geny regulujące produkcję czynników wzrostu i komórek macierzystych, naprawiających białkowe uszkodzenia w komórce i zniszczonej tkance. System napraw każdego człowieka jest inny. U osób długowiecznych poziom aktywności enzymów, które wymiatają wolne rodniki jest zdecydowanie wyższy. Zainicjowane badania analizują, jak je stymulować.
7. Test krwi wykrywający 50 typów nowotworów
W prewencji nowotworowej może wkrótce pojawić się prawdziwa rewolucja. Jeśli rezultaty zainicjowane w 2021 roku potwierdzą działanie testu a mamy je wstępnie poznać do końca 2023 r., NHS rozszerzy badanie na milionie osób w 2024 i 2025 r. Naukowcy w Wielkiej Brytanii rozpoczęli największe na świecie badania nad wykrywaniem raka za pomocą prostego testu krwi, tzw. test Galleriego.
W Polsce z powodu nowotworów umiera rocznie ok. 100 tys. osób. Każdego roku chorych na nowotwory będzie przybywać, a według szacunków WHO w 2040 r. prawie 30 mln ludzi będzie zmagać się z rakiem. Skuteczna walka z nowotworami, oprócz zmiany stylu życia jest wczesna diagnoza, która potrafi zwiększyć szanse na przeżycie pacjenta nawet dziesięciokrotnie. Narzędziem, które umożliwi wcześniejsze wykrycie raka, nawet zanim pacjenci zauważą niepokojące objawy, jest test krwi Galleriego od Grail Inc. Dzięki temu badaniu będzie można zdiagnozować ponad 50 rodzajów raka.
Jeśli badania będą pozytywne i skuteczne, obecność różnych rodzajów nowotworów będą możliwe do wykrycia na wczesnym etapie choroby, przed pierwszymi objawami i nie dopuścić do jej rozwoju.
Kiedy życie naprawdę jest długie?
„ Życie jest długie, jeśli tylko umiesz go używać.”SENEKA MŁODSZY (retor, poeta i filozof rzymski) – 4 P.N.E.-65 N.E.
Zobaczymy co w aspekcie opóźniania starzenia przyniesie nam 2022 rok.
Źródła:
1. https://www.poradnikzdrowie.pl
2. https://www.ptfarm.pl
3. https://www.mp.pl
4. https://leki.pl/poradnik
5. https://www.medonet.pl
6. https://biotechnologia.pl
7. https://www.national-geographic.pl
8. https://www.vogue.pl