W Polsce gałąź medycyny przeciwstarzeniowej – Anti-Aging (i regeneracyjnej) zajmująca się przeciwdziałaniem problemom upływającego czasu oraz wczesnym ich wykrywaniem i leczeniem jest raczkująca. W czasach opartych na kulcie młodości, utrzymanie jak najdłużej sprawności fizycznej i umysłowej, jest we współczesnym życiu nieodzowne. Dlatego obserwuje się wyraźne przyspieszenie, również w badaniach naukowych nad procesami starzenia się organizmu a nie tylko skóry. Z wiekiem, komórki naszego organizmu zatracają zdolność do regeneracji i podziału, przechodząc na swoistą „emeryturę”. Część komórek starczych w naszym organizmie usuwana jest przez układ odpornościowy w sposób naturalny, z udziałem autofagii a pozostała reszta tych komórek odkłada się.
W opóźnianiu starzenia egzo- i endogennego w odmładzaniu organizmu mają zastosowanie związki, które zmniejszają ablację komórek starczych. Aktualnie wyodrębnione zostały 3 grupy takich związków i są to:
– senolityki, które rozkładają komórki starcze za pomocą senolizy, zmniejszają ich populację (przy zmniejszeniu komórek starczych do 30 % możliwa jest regeneracja organizmu)
– senomorfiki, które walczą z syndromem SASP czyli konsekwencjami działalności komórek starczych,
– senostatyki, które zatrzymują efekt biologiczny komórek starczych tzw. zombie, gdzie jedna taka komórka zamienia komórki sąsiadujące w siebie, wywołując zjawisko zwane SASP czyli rozkład kolagenu i degeneracja narządów zwiększając jednocześnie ryzyko rozwoju komórek nowotworowych.
W Stanach Zjednoczonych są już zarejestrowane i zaakceptowane badania konkretnie w kierunku starości z wykorzystaniem różnych związków w tym senostatyków i senolityków.
Senostatyki to aktualnie metformina pochodna biguanidów – lek na cukrzycę, kinaza białkowa AMP i rapamycyna lek immunosupresyjny stosowanym w transplantologii, imunomodelujący, induktor autofagii.
Senolityki to grupa związków mająca na celu opóźnianie procesu starzenia. Jest to aktualnie grupa substancji leczniczych wybiórczo eliminujące zombie, czyli komórki starcze.
Dostępne badania i teorie wskazują, że komórki te są odporne na apoptozę i kumulują się w miejscach przyczynowych wielu przewlekłych zaburzeń i różnych chorób. Skutkuje to uwalnianiem się cytokin prozapalnych, chemokin i proteaz uszkadzających tkanki organizmu. Niepokojące jest zjawisko wrodzonej odporności starzejących się komórek na te czynniki. Ulegające wraz z wiekiem starzeniu się komórki, również podlegają przemianom metabolicznym, tj. zmniejszonemu wykorzystaniu kwasów tłuszczowych, zwiększonej glikolizie, zwiększonemu wytwarzaniu reaktywnych form tlenu, które mogą wpływać na inne komórki, a nawet rozprzestrzeniać dalej proces starzenia. Odpowiedzią mają być badane aktualnie senolityki, związki syntetyczne – farmakologiczne i naturalne – roślinne.
Pierwszymi senolitykami był dazatynib — inhibitor kinazy tyrozynowej, skuteczny w leczeniu białaczki szpikowej i limfoblastycznej (ICD-10 C 92.1).
Drugą substancją była zaś kwercetyna, naturalna substancja występująca w żywności pochodzenia roślinnego. Chemicznie rzecz ujmując – kwercetyna jest flawonoidem należącym do klasy flawonoli. Występuje w warzywach i owocach, głównie z czarnej porzeczce, borówkach, brokułach, czosnku, cebuli cykorii, buraku i kapuście czerwonej. Kwercetyna wykazująca głównie silne właściwości antyoksydacyjne i przeciwzapalne, poprawia również markery procesu starzenia się oraz zapobiega dysfunkcjom związanym z wiekiem.
Kolejno odkryto „odmładzające” właściwości teoflawin z czarnej herbaty, fisetyny, navitoclax (jest eksperymentalnym doustnym lekiem przeciwnowotworowym), kurkuminy, resweratrolu i glikozydów nasercowych.
Koktajl senolityczny, składający się z kwercetyny i teaflawiny, w badaniu na myszach spowodował usunięcie starzejących się komórek, a nawet regresję blaszki miażdżycowej, co może okazać się istotnym krokiem w zapobieganiu chorób układu krążenia.
Prowadzone na myszach testy dają zdumiewające wyniki. Sędziwym zwierzętom wydłużyła się długość życia, a ponadto poprawił się stan ich serca oraz znacznie polepszyła motoryka.
W 2019 roku przeprowadzono badania na 19 pacjentach, obserwując równie optymistyczne wyniki, między innymi wsparcie mięśnia sercowego oraz pozostałych mięśni, poprawę pracy nerek, polepszenie samopoczucia itd. Prognozuje się, że w trakcie kilku nadchodzących lat senolityki będą kluczowymi preparatami w terapiach anti-aging i będą one spowalniać procesy starzenia się naszego organizmu (https://kenay.com.pl/blog/senolityki-w-terapii-anti-aging-jak-dzialaja-n39).
Warto jednak zadać sobie pytanie, czy senolityki są na pewno bezpieczne? Przeprowadzone są dalsze badania, których celem jest potwierdzenie bezpieczeństwa stosowania senolityków.
Więcej o zarządzaniu starzeniem w podcast